Son yıllarda asgari ücretin ortalama bir ücret haline gelmesiyle birlikte, üniversite mezunlarının maaşları üzerindeki erime dikkat çekiyor. Eğitimli kesimin gelirlerinde yaşanan düşüş, sosyal medyada özellikle gençlerin tepkisiyle gündeme gelirken, gelir dağılımındaki bozulma ve enflasyonun etkileri bu tabloyu daha da kötüleştiriyor.

EĞİTİMLİ VE VASIFSIZ ÇALIŞAN ARASINDAKİ FARK AZALIYOR
TÜİK verilerine göre, yükseköğretim mezunlarının gelirleri ile vasıfsız işçilerin gelirleri arasındaki fark giderek kapanıyor. 2006 yılında yükseköğretim mezunlarının yıllık gelirinin bir okul bitirmeyenlere oranı 3,66 iken, 2024 yılında bu oran 2,91’e geriledi. Benzer şekilde, yükseköğretim mezunlarının lise mezunlarına göre gelir farkı da 2013’te zirve yaparak 1,77’ye ulaşmışken, 2024’te bu oran 1,29’a düştü.
Ekonomist Ali Ağaoğlu, bu durumu şu sözlerle özetliyor: “Üniversite mezunu ile vasıfsız işçi arasındaki maaş farkı azaldığında, insanlar ‘Ben neden okudum?’ sorusunu sormaya başlıyor. 4 yıl boyunca emek verip uzmanlık kazanan birinin aldığı maaşın asgari ücrete yakın olması kabul edilemez.”

KADINLAR VE ERKEKLER ARASINDA GELİR UÇURUMU DERİNLEŞİYOR
Kadın ve erkeklerin aynı eğitim seviyesindeki kazançları arasındaki fark da giderek açılıyor. 2006 yılında yükseköğretim mezunu erkekler, aynı düzeydeki kadınlardan %24 daha fazla kazanırken, bu oran 2024 yılında %38’e yükseldi. İlkokul mezunu erkeklerin kadınlara göre kazanç farkı ise daha belirgin. 2006’da %65 olan fark, 2024’te %94’e çıktı.
Kadınların asgari ücrete oranla kazançları da erkeklere göre daha düşük. Üniversite mezunu erkekler 2024 yılında asgari ücretin 1,71 katını kazanırken, kadınlarda bu oran 1,23’e kadar geriliyor. Erkekler ortalama 29 bin TL kazanırken, kadınlar 21 bin TL seviyesinde kalıyor.
ORTA SINIF ERİYOR, GELİR DAĞILIMI BOZULUYOR
Gelir dağılımındaki bozulma, eğitimli kesimi de etkiliyor. Orta sınıfın giderek küçüldüğü bu tabloda, hem eğitimli hem de dar gelirli kesimlerin alım gücü düşüyor. Üniversite eğitiminin gelir üzerindeki etkisi azalırken, eğitim politikalarındaki nicelik artışı niteliksel sorunları beraberinde getiriyor.

GELECEK İÇİN ENDİŞELER ARTIYOR
Uzmanlar, eğitimli bireylerin gelirlerinin düşmesi ve cinsiyetler arası gelir uçurumunun derinleşmesinin toplumsal eşitsizlikleri artıracağına dikkat çekiyor. Gelir dağılımındaki bu bozulmanın, ekonomik ve sosyal dengesizliklere yol açabileceği ifade ediliyor.