Köprülü Fazıl Ahmet Paşa 1635 Yılında Amasya’nın Vezirköprü ilçesinde doğmuş 1676 yılında 41 yaşında Edirne de vefat etmiş, Devleti Aliye yi Osmanlının en yetenekli, dirayetli, donanımlı, veziriazamlarından birisidir.
Devlete 15 yıl Veziriazamlık yapmış, bunun 9 yılı cephelerde geçirmiş. Cephelerdeki zorlu şartlar nedeniyle sağlık sorunları yaşamış nihayetinde genç yaşta kaybettiğimiz Başbakanlarımızdandır.
Yerli yabancı tarihçiler tarafından itidalli, müsamahakâr, sabırlı, azimli, ileri görüşlü, ilmin ve alimlerin, sanatın ve sanatçının hamisi, babası gibi katı olmayıp aksine yumuşak kalplidir. Aynı zamanda adil, rüşvet yiyenlerin düşmanı, zeki, cömert, istişareye önem veren, cephelerde savaşırken askerleri ile birlikte aynı mekanlarda yatmış aynı sofrada yemek yemiş paşalarımızdan birisidir.
Başarılı olmuş askerlerini hazineyi hassasından/kendi cebinden ödüllendirmiş, cömert bir devlet adamıdır. Bugün servetinden, mahiyetindeki başarılı olmuş memurlarını ödüllendiren kaç tane devlet adamımız var, bilen gören işiten varsa beri gelsin. En yaygın olarak faziletli/fazıl bir veziriazam olarak anılmaktadır.
Yedi yaşında babası ile beraber İstanbul a gelmiş, burada dönemin ilim damlarından dersler almış, on altı yaşından itibaren İstanbul’un muhtelif medreselerinde, paşazade namıyla müderrislik/Profesörlük yapmış, ancak alimler arasında buluna çekememezlikten ve dedikodulardan yüzünden, on yıla yakın devam eden bu meslekten babasının tavsiyesi üzerine ayrılarak yirmi altı yaşında mülkiyede görev yapmaya başlamıştır.
Erzurum ve Şam da başarılı valilik görevlerinde bulunmuş, nihayet babası Köprülü Mehmet Paşanım Vefatı Üzerine 4. Mehmet tarafından1661 yılında veziriazamlık görevine getirildi.
Özellikle fıkıh ve felsefe alanında derin bir bilgiye sahip olduğu belirtilir. İcazetli bir hattat olduğundan söz edilen Köprülü Fazıl Ahmet Paşa, babası Köprülü Mehmet Paşa’nın vasiyeti üzerine Anadolu da vakıflar ve Rumeli’nde yarım kalmış içtimai ve dini müessesleri, İstanbul’daki Çemberli taştaki tesisleri tamamlamıştır.
Banisi olduğu eserlere baktığımız zaman 15 yıllık bir zaman diliminde Fazıl Ahmet Paşa: 5 cami, 2 medrese, 72 çeşme, 8 su terazisi, 3 şadırvan, 1 Muallim hane, 4 Han, 2 Hamam, 1 Gümrük hane, 1 kütüphane olmak üzere toplam vatanımıza ve milletimize 99 eser kazandırmıştır.
Fazıl Ahmet Paşa’nın önemli icraatlar: Kanuni Sultan Süleyman zamanında dahi alınmayan Girit adası üç yıllık bir kuşatmanın sonunda fethetmiş aynı zamanda Girit, Uyvar, Podolya, Kemanice, fatihidir.
1676 yılında Vefat etmeden önce Kanuni Süleyman dönemi dahil Osmanlı Devleti en geniş sınırlara ulaştı. Rabbim Fazıl Ahmet Paşamızın mekanını cennet makamını Ali etsin. Rabbimiz böyle nitelikli, dirayetli, yetenekli, faziletli devlet adamlarımızın sayısın artırsın selam ve dua ile….