Nöbetçi Eczaneler
2025’in ilk çeyreği geride kalırken, Türkiye’de işsizlik oranları ve istihdam verileri ekonomi gündeminin en çok tartışılan konularından biri olmaya devam ediyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) son verileri, işsizliğin azaldığını gösterse de, uzmanlar ve halk arasında bu rakamların gerçek tabloyu yansıtıp yansıtmadığına dair soru işaretleri sürüyor. Peki, işsizlik gerçekten azalıyor mu?
TÜİK Verileri Ne Diyor?
TÜİK’in 28 Şubat 2025’te yayımladığı işgücü istatistiklerine göre, Ocak 2025’te işsizlik oranı %8,4 seviyesinde gerçekleşti. Bu, Aralık 2024’teki %8,5 oranından hafif bir düşüş anlamına geliyor. İstihdam edilenlerin sayısı 32 milyon 531 bin kişi olarak kaydedilirken, istihdam oranı %49,2’ye ulaştı.
İstihdamda Artış Var mı?
Son bir yılda istihdam edilenlerin sayısında 986 bin kişilik bir artış olduğu belirtiliyor. İşgücüne katılım oranı ise %53,7 seviyesine yükselmiş durumda. Bu veriler, işgücü piyasasında bir hareketlenme olduğunu ve daha fazla kişinin iş bulduğunu öne sürüyor. Ancak bu artışın niteliği tartışma konusu.
Genç İşsizlik ve Kadın İstihdamı
Genç nüfusta (15-24 yaş) işsizlik oranı %16,3 ile hala yüksek seyrediyor, ancak geçen yıla göre 1,1 puanlık bir düşüş gösterdi. Kadınlarda işsizlik oranı %11,8, istihdam oranı ise %32,5 olarak hesaplandı. Kadınların işgücüne katılımındaki artış dikkat çekse de, cinsiyet eşitsizliği devam ediyor.
Geniş Tanımlı İşsizlik Gerçeği
Resmi verilerin ötesine baktığımızda, geniş tanımlı işsizlik (atıl işgücü) oranı %28,2’ye ulaşmış durumda. DİSK-AR’ın raporlarına göre, bu oran son bir yılda 5,6 puan artarak 10 milyona yakın insanın işsizlik veya eksik istihdamla karşı karşıya olduğunu gösteriyor. Bu, resmi rakamların iyimser tablosunu gölgeliyor.
Ekonomik Büyüme ve İstihdam
Türkiye ekonomisi 2024’te %3,2 büyüme kaydetmiş olsa da, uzmanlar bu büyümenin istihdama yeterince yansımadığını savunuyor. Talep yönlü büyümenin %2,1 civarında kaldığı tahmin edilirken, iş yaratma kapasitesinin sınırlı olduğu belirtiliyor. 2025 için büyüme hedefi ise %4 olarak öngörülüyor.
Sektörel Dağılım ve Nitelik
İstihdamın sektörel dağılımında hizmet sektörü %43 ile başı çekerken, tarım %33,2, sanayi %19,2 ve inşaat %4,6 paya sahip. Ancak tam zamanlı istihdam oranı artmazken, zamana bağlı eksik istihdam 3,2 milyon kişiye ulaştı. Bu, çalışanların çoğunun düşük gelirli veya geçici işlerde olduğunu gösteriyor.
EYT ve Emeklilerin Etkisi
Erken Emeklilik Yasası (EYT) sonrası emekli olup yarı zamanlı çalışanların sayısındaki artış, istihdam verilerini etkiliyor. TEPAV’a göre, bu durum tam zamanlı istihdam oranını düşürürken, resmi işsizlik rakamlarını olduğundan düşük gösteriyor. Yüksek enflasyon da emeklileri işgücüne dönmeye zorluyor.
Uzmanlar Ne Diyor?
Ekonomist Prof. Selva Demiralp, 2025’te enflasyonla mücadelenin istihdamı olumsuz etkileyebileceğini belirtiyor. “Büyümeden feragat etmeden işsizliği düşürmek, ancak yapısal reformlarla mümkün” diyor. İşgücü piyasasındaki durgunluğun, büyüme oranlarının düşmesiyle daha belirgin hale gelebileceği uyarısında bulunuyor.
OECD ile Karşılaştırma
OECD ülkeleri arasında Türkiye, %49,2’lik istihdam oranıyla son sırada yer alıyor. OECD ortalaması %70,1 iken, Türkiye’nin işgücüne katılım oranı da %53,7 ile düşük kalıyor. İşsizlik oranında ise %8,4 ile üst sıralarda yer alıyor.
Sosyal Davranışların Rolü
Kocaeli Sanayi Odası Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, gençlerin asgari ücretle çalışmak yerine aileleriyle yaşamayı tercih ettiğini ve sosyal yardımların bu eğilimi desteklediğini söylüyor. Bu, işgücüne katılımın neden düşük kaldığını açıklayan faktörlerden biri.
İhracat ve İstihdam Kaybı
Tekstil gibi emek yoğun sektörlerde son bir yılda 200 bin kişilik istihdam kaybı yaşandı. Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı Mustafa Gültepe, yeni yatırımların azaldığını ve mevcut istihdamı korumanın zorlaştığını ifade ediyor. Ancak Nisan 2025’ten itibaren toparlanma bekleniyor.
Halkın Algısı
Koç Üniversitesi ve KONDA’nın anketine göre, halkın %53’ü ekonomik politikalara güvenmediğini belirtiyor. İşsizlik oranlarının düşüşü, sokaktaki vatandaş için “hissedilir” bir iyileşme yaratmamış gibi görünüyor. Geniş tanımlı işsizlik, bu algıyı destekliyor.
2025 Beklentileri
Hükümet, 2025’te işsizlik oranını %9,3’e düşürmeyi hedefliyor. Yatırım, üretim ve ihracat odaklı politikalarla istihdamın artması planlanıyor. Ancak enflasyonla mücadele ve küresel ekonomik belirsizlikler, bu hedefleri zorlaştırabilir.
Sonuç: Azalıyor mu, Artıyor mu?
Resmi veriler işsizliğin azaldığını söylese de, geniş tanımlı işsizlik ve eksik istihdam gerçeği tersini gösteriyor. 2025, Türkiye için istihdamda nitelikli bir iyileşme sağlanıp sağlanamayacağının test edildiği bir yıl olacak. Sizce işsizlik azalıyor mu? Görüşlerinizi bizimle paylaşın!